تدریس ساز : عود

عود یا بربت سازی است ایرانی که در اوایل اسلام به کشورهای عربی رفته و جانشین سازی به نام «مزهر» شده است. ظاهراً اعراب سازی شبیه عود داشته اند که سطح آن را با پوست بز می پوشاندند و چون به ساز ایرانی بربت دست یافتند، که سطح این ساز چوبی بود آن را عود نامیدند (عود در عربی به معنی چوب است) عود در اکثر رسالات و نسخ خطی فارسی به عنوان اشرف و مکمل آلات ذوات الاوتار یا شاه سازها معرفی می شود.
تاریخ صحیح و مستندی از پیدایش این ساز و مخترع آن در دست نیست، آنچه به دست آمده روایت و نقل قول از قدما و صاحب نظران می باشد. این ساز در دوره ساسانیان بیش از همه متداول بوده است. بعضی بر این عقیده بوده اند که باربد هنرمند زبردست دربار خسروپرویز که تبحر فوق العاده ای در نواختن بربت داشته این ساز را اختراع کرده و نام خود را روی آن گذاشته، سپس به مرور زمان واژه باربد تبدیل به بربت شده بعدها نام عود به خود گرفته است. همچنین چون اعراب عود را «العود» می نوشته اند این ساز پس از اینکه به اروپا برده شد و نام لوت بر آن نهادند. در فرانسه Luth، در انگلیس Lute، نگارش می شود.عده ای اختراع بربت را به فیثاغورت یونانی و گروهی به فارابی فیلسوف ایرانی و دیگر دانشمندان و فیلسوفان نسبت می دهند. در رساله بهجت الروح عود را از ابداعات بوعلی سینا به حساب آورده است و عده ای نیز هم بر این اعتقادند که چون پشت و دسته این ساز شبیه مرغابی است لذا بربت نیز در لغت یعنی پشت مرغابی «بط به معنی مرغابی» نامیده شده. به هر جهت ساز عود پس از اسلام از اسپانیا گرفته تا سراسر شمال قاره آفریقا و هند همه جا مورد استفاده نوازندگان بوده است.

ایمیل: